ΤΟ ΠΑΣΑΛΙΚΙ ΤΟΥ ΜΟΡΙΑ (1715-1821)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Με την οριστική φυγή των Βενετών το 1715 επανέρχονται οι Τούρκοι ως κυρίαρχοι του Μοριά,εφαρμόζοντας το δικό τους τρόπο διοίκησης. Διοικητικά το πασαλίκι του Μοριά-ΚΛΙΚ χωριζόταν σε 24 βιλαέτια,υπό την εξουσία ενός Πασά ή Μόρα Βαλεσή με έδρα την Τριπολιτσά.

1. Τριπολιτσάς, πόλη
2. Τριπολιτσά, τα χωριά
3. Καρύταινας
4. Φαναρίου
5. Λάλα
6. Πύργου
7. Γαστούνης
8. Πάτρας
9. Καλαβρύτων
10. Βοστίτσας
11. Κορίνθου
12. Ναυπλίου
13. Αγίου Πέτρου (με τμήμα Αργολίδας, Ερμιόνης και Τροιζήνας)
14. Άργους
15. Μυστράς, πόλη
16. Μυστράς, τα χωριά
17. Μονεμβασιάς
18. Λεονταρίου
19. Ανδρούσας
20. Καλαμάτας
21. Κορώνης
22. Μεθώνης
23. Ναβαρίνου
24. Αρκαδιά

Οι Τούρκοι είχαν χωρίσει το Μοριά σε είκοσι τέσσερα βιλαέτια-καζάδες και ένας από αυτούς ήταν της Βοστίτσας. Η έκτασή του διαγραφόταν προς τα νότια από τον καζά των Καλαβρύτων , με τα όρια της σημερινής ομώνυμης επαρχίας , προς τα ανατολικά πάλι από τον καζά των Καλαβρύτων , που εκτεινόταν ως τη θάλασσα της περιοχής Πλατάνου, και προς τα δυτικά κατά το μεγαλύτερο μέρος από τον ποταμό Φοίνικα.
Η επαρχία είχε έναν Καδή, ένα Βοεβόδα, δύο Κοτζαμπάσηδες, έναν Σεντούκ-Εμίνη (ταμία) και ένα Καπού-Μπουλούκμπαση (αστυνόμο). Σε κάθε χωριό ήσαν επιπλέον δύο Προεστοί.

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΤΟΥ ΜΟΡΙΑ (1715-1821)

Πληθυσμός Πελοποννήσου (1715-1821)
Έτος	Έλληνες	Τούρκοι	Σύνολο
1715	245,000	25,000	270,000
1769	300,000	30,000	330,000
1780	270,000	30,000	300,000
1790	281,000	31,000	312,000
1800	308,000	33,000	341,000
1810	348,000	36,000	384,000
1821	400,000	40,000	440,000

ΤΑ ΟΡΛΩΦΙΚΑ

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ - ΚΛΙΚ

Όταν η Αικατερίνη Β΄ της Ρωσίας βρισκόταν σε πόλεμο με την Τουρκία για αντιπερισπασμό έπεισε τους Έλληνες να επαναστατήσουν. Ο Θεόδωρος και ο Αλέξιος Ορλώφ έφτασαν στην Πελοπόννησο με 15 συνολικά πλοία. Τότε σκοπός της Ρωσίας ήταν η απελευθέρωση της Ελλάδας. Έτσι έδιωξαν την Τουρκική φρουρά από την πόλη τους, μετά από απόφαση που είχε πάρει στο Αίγιο ο Παλαιών Πατρών Παρθένιος και οι Βοστιτσάνοι πρόκριτοι έδωσαν το γενικό σύνθημα της επανάστασης.

Οι Αιγιώτες επικεφαλής ήταν ο Γκολφίνος Λόντος, Άγγελος Μελετόπουλος και Ιωάννης Πούλος.'Ομως τα πράγματα δεν εξελίχτηκαν καλά παρά τις αρχικές επιτυχίες.

Οι Τούρκοι γρήγορα πέρασαν στην αντεπίθεση και οι επαναστάτες υποχώρησαν μαζί με πολλούς αμάχους στην ιερά μονή Ταξιαρχών Αιγίου.

Οι επαναστάτες κατάφεραν να αμυνθούν αποτελεσματικά, αναγκάζοντας τους Τούρκους και τους Αλβανούς συμμάχους τους να υποχωρήσουν αρχικά.

Ι.Μ. ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ

Ενώ οι Τούρκοι επέστρεφαν στη Βοστίτσα, πείστηκαν από Βούλγαρους και Οθωμανούς της περιοχής ότι αν κοπούν τα υψηλόκορμα δέντρα γύρω από το μοναστήρι, θα είναι δυνατή η εκπόρθησή του. Πράγματι η μονή με τον τρόπο αυτό κυριεύθηκε, κληρικοί και λαϊκοί κατασφάχθηκαν,αιχμαλωτίστηκαν ή πουλήθηκαν σκλάβοι στην Ανατολή. (1792)

Ο ηγούμενος Θεοφάνης που σώθηκε πήρε μαζί του ιερά κειμήλια. Οι απώλειες των Τουρκαλβανών έφθασαν τις 2.000. Το μοναστήρι αφού λεηλατήθηκε, παραδόθηκε στις φλόγες.

ΙΧΝΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ 1792 ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ

Ανάμεσα στα πολύτιμα λάφυρα που άρπαξαν οι κατακτητές ήταν και ο χρυσοκέντητος επιτάφιος ένα αριστούργημα τέχνης του 1590, που χρησιμοποιήθηκε από έναν Αλβανό αξιωματούχο για κάλυμμα της σέλας του αλόγου του.Ευτυχώς το κειμήλιο αργότερα βρέθηκε.

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΕΠΕΛΕΝΙΤΣΑΣ

Την ίδια εποχή οι Τουρκαλβανοί κατέστρεψαν και τη γυναικεία Μονή Πεπελενίτσας στην Κουνινά και από τις μοναχές άλλες στραγγάλισαν και άλλες οδήγησαν στα σκλαβοπάζαρα.

H MYΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΒΟΣΤΙΤΣΑΣ

Ο ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ

Το 1820 αποφασίστηκε από την αρχή της Φιλικής Εταιρίας ότι θα άρχιζαν οι πρώτες επαναστατικές κινήσεις από τους Έλληνες της τουρκοκρατούμενης Μολδοβλαχίας. Στην Πελοπόννησο που συγκέντρωσε πολλούς ευνοϊκούς παράγοντες για την έναρξη του αγώνα, στάλθηκε ο Φιλικός Αρχιμανδρίτης Παπαφλέσσας, γόνος της ιστορικής μεσσηνιακής οικογένειας Φλέσσα, από τον οποίο οι άρχοντες του Μοριά πληροφορήθηκαν ότι η 25ή Μαρτίου 1821 είχε οριστεί ως ημέρα εξέγερσης των Ελλήνων. Η είδηση αυτή, μολονότι αναμενόταν, κατατρόμαξε την άρχουσα τάξη που γνώριζε πόσο απροετοίμαστος στρατιωτικά ήταν ο τόπος ώστε να αρχίσει το <<απερίσκεπτο>> αυτό κίνημα, <<το θαύμα των θαυμάτων>> όπως το αποκαλεί ο Φώτης Χρυσανθόπουλος ή Φωτάκος. Πάντως με την πρόφαση ότι πρέπει να εκδικαστεί κάποια διαφορά μεταξύ Μεγάλου Σπηλαίου και Μονής Ταξιαρχών που αφορούσε ορισμένα κτήματα στη Ροδιά, οι θρησκευτικοί ηγέτες της Αχαΐας και οι πρόκριτοί της συγκεντρώθηκαν στο Αίγιο για να ακούσουν την ιστορική αυτή αναγγελία από τον ίδιο τον Παπαφλέσσα, που ήδη είχε φθάσει με την επταμελή συνοδεία του.

Ο ΑΙΓΙΩΤΗΣ ΠΡΟΕΣΤΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΟΝΤΟΣ

Στη μυστική συνέλευση της Βοστίτσας, παρευρίσκονταν οι : Π.Π. Γερμανός ο οποίος ήταν ο πρόεδρος των συνελεύσεων, ο αρχιμανδρίτης της Κερνίτσης Προκόπιος, ο μητροπολίτης της Τριφυλίας Γερμανός, οι Καλαβρυτινοί Ανδρέας Ζαΐμης, Σωτήρης Θεοχαρόπουλος, Ασημάκης Φωτήλας και ο Σωτήρης Χαραλάμπης.

Επίσης παρευρίσκονταν ο Πατρινός Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος, ο Ανδρέας Λόντος και ο Αμβρόσιος Φραντζής.

Ο Παπαφλέσσας στο ολιγοήμερο χρονικό διάστημα πριν από τη σύσκεψη κινήθηκε δραστηρίως προς κάθε κατεύθυνση.

Η έναρξη της επανάστασης στην Αιγιάλεια - Η αποχώρηση των Τούρκων από τη Βοστίτσα.

Η ένταση των σχέσεων μεταξύ των Τούρκων και Ελλήνων ήταν τόσο μεγάλη στις αρχές του 1821, ώστε οι κάτοικοι ορισμένων περιοχών, είχαν ήδη αρχίσει να φυγαδεύουν τα γυναικόπαιδα στα ορεινά, ενώ οι Τούρκοι συγκεντρώνονταν στους πύργους και στα φρούρια. Οι τουρκικές οικογένειες του Αιγίου και της γύρω περιοχής που έφτασαν ανήσυχες στην πόλη, ετοιμάζονταν να αναχωρήσουν. Η κατάσταση εξελίχθηκε ραγδαία.
Ο Νικόλαος Χριστοδούλου ή Σολιώτης ρίχνει την πρώτη τουφεκιά στο Μοριά, στη θέση Πόρτες πάνω από την Ακράτα,σκοτώνοντας Τούρκους φοροεισπράκτορες.

Νικόλαος Χριστοδούλου Σολιώτης

Στις 16 ή 18 Μαρτίου οι παλαιοί κλέφτες Xονδρογιανναίοι έστησαν ενέδρα και κτύπησαν τον ταχυδρόμο του Χουρσίτ που μετέφερε χρήματα στην Τρίπολη. Στις 21 Μαρτίου ο Ανδρέας Λόντος είχε έτοιμο επαναστατικό σώμα 400 ανδρών. Ύστερα από πέντε ημέρες οι Τούρκοι της Βοστίτσας παραδόθηκαν και μετά από συμφωνία , αποφάσισαν να φύγουν για το απέναντι Γαλαξίδι και από εκεί στα Σάλωνα.