Η ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ

Είναι μια μορφή του ρήματος που «μετέχει» στα χαρακτηριστικά του ρήματος και του ονόματος. Η μετοχή έχει:

• Χρόνο-Φωνή-Διάθεση

• Γένος-Αριθμό-Πτώση

Π.χ. Τα τζάμια ήταν καθαρισμένα.

Χρόνος(Παρακείμενος)-Φωνή(Παθητική)-Διάθεση(Παθητική)

Γένος(Ουδέτερο)-Αριθμός(Πληθυντικός)-Πτώση(Ονομαστική)

Παθητική μετοχή σχηματίζουν ο Ενεστώτας και ο Παρακείμενος. Μερικά ρήματα σχηματίζουν μετοχή παθητικού ενεστώτα με τις καταλήξεις:

• -ούμενος: κατηγορούμαι - κατηγορούμενος
• -όμενος: μαίνομαι - μαινόμενος
• -άμενος: χαρίζομαι - χαρισάμενος
• -ώμενος: τιμώ - τιμώμενος

Η μετοχή του παθητικού παρακειμένου σχηματίζεται συνήθως από τον παθητικό αόριστο αν αντικαταστήσουμε την κατάληξη με  –μένος,-η,-ο

Π Ρ Ο Σ Ο Χ Η!!

Τα ρήματα που τελειώνουν σε –ώνω σχηματίζουν παθητική μετοχή σε –ωμένος

Π.χ. περικυκλώνω-περικυκλωμένος

Ίδια κατάληξη έχουν και οι μετοχές κάποιων ανώμαλων ρημάτων:

Λέγω - παθητικός αόριστος β΄ ειπώθηκα- μετοχή: ειπωμένος

Τρώω- παθητικός αόριστος β’ φαγώθηκα- μετοχή: φαγωμένος

Είδα - παθητικός αόριστος β’ ειδώθηκα- μετοχή: ιδωμένος

Κάνω - παθητικός αόριστος β’ καμώθηκα- μετοχή: καμωμένος

Τα ρήματα με χαρακτήρα π, β, φ, πτ σχηματίζουν μετοχή σε -μμένος,-η,-ο με δύο μμ π.χ. καλύπτω-καλυμμένος, κρύβω-κρυμμένος, βάφω-βαμμένος

Τα ρήματα σε –ίζω ακολουθούν τον κανόνα της διατήρησης του φωνήεντος της παραλήγουσας.

Π.χ. ποτίζω-ποτισμένος γυρίζω-γυρισμένος αλλά δανείζω-δανεισμένος, αθροίζω-αθροισμένος

ΘΑ  ΠΡΕΠΕΙ  ΝΑ  ΘΥΜΑΜΑΙ:

Η κλιτή μετοχή κλίνεται όπως τα επίθετα σε -ος,-η,-ο και λειτουργεί όπως το επίθετο, συνοδεύοντας και προσδιορίζοντας ουσιαστικά.
Η κατάληξη της κλιτής μετοχής γράφεται με ωμέγα όταν είναι παροξύτονη:θυμωμένος, φαγωμένος, μπαλωμένος κ.α. ενώ με όμικρον όταν είναι προπαροξύτονη: ελεγχόμενος, αυξανόμενος, εγγυόμενος κ.α.
Εξαιρούνται ορισμένα ρήματα της δεύτερης συζυγίας που σχηματίζουν προπαροξύτονη κλιτή μετοχή σε -ώμενος :  τιμώμενος,  αποκτώμενος, αποσπώμενος  κ.α.  


Δες στη Νέα Γραμματική σελ.158-161