ΑΦΙΕΡΩΜΑ:ΑΙΓΙΟ,ΚΑΤΟΧΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ 1941-1944

Σπάνια φωτογραφία.Τα πρώτα Γερμανικά τανκς στο Αίγιο.Πηγή:Βήμα της Αιγιαλείας-Φάνης Ζουρόπουλος

Τον Απρίλιο του 1941 η Ελλάδα αντιμετώπισε και την επίθεση των Γερμανών του Χίτλερ.Παρά την άνιση, γενναία αντίσταση του ελληνικού στρατού σε δυο μέτωπα, αναγκάστηκε να συνθηκολογήσει.Η τριπλή κατοχή άρχιζε...

Στο Αίγιο,αρχές Μαΐου του 1941, ήρθαν οι μηχανοκίνητες μονάδες Γερμανών από το Ξυλόκαστρο και την Πάτρα, ακολουθώντας την παλαιά εθνική οδό, ενώ οι νικητές παππούδες μας έβλεπαν τους ηττημένους Ιταλούς να έρχονται λίγες ημέρες μετά ως κατακτητές χαρούμενοι! Και εδώ όμως ο κόσμος πλην ελαχίστων δε γονάτισε, δε λύγισε και δεν προσκύνησε τον κατακτητή. 

Γερμανοί αξιωματικοί φωτογραφίζονται στο μπαλκόνι σπιτιού του Αιγίου.Πηγή:Βήμα της Αιγιαλείας-Φάνης Ζουρόπουλος

Δύσκολη περίοδος ήταν ο χειμώνας του 1941- 42.Οι κάτοικοι του Αιγίου προσπαθούν να βρουν τρόφιμα στα χωριά της Αιγιαλείας δίνοντας ανταλλάγματα ολόκληρες περιουσίες, ενώ η θνησιμότητα ηλικιωμένων και παιδιών αυξανόταν δραματικά.Οι γιατροί της πόλης,το Νοσοκομείο και ο Ερυθρός Σταυρός δίνουν το δικό τους αγώνα.Οι  αντιστασιακές οργανώσεις δειλά δειλά συγκροτούνταν κι εδώ, από τις αρχές του 1942.

Το μνημείο της μάχης στον Άγιο Βλάσιο πάνω από το Πυργάκι,δαπάνη του Φίλιππου Καραγιαννίδη. Φωτο:Κων. Μεσάζος

Η πρώτη οργανωμένη επίθεση στην Πελοπόννησο  έγινε τη Μεγάλη Δευτέρα, 19 Απριλίου του ’43 στο Πυργάκι, όταν χτυπήθηκε και διασκορπίστηκε από μια μικρή ομάδα   ανταρτών, με επικεφαλής το σμήναρχο Δημήτριο Μίχο, ένας πάνοπλος ιταλικός λόχος.Η ιστορία επαναλαμβάνεται  όπως και το 1821,στις 14 Μαρτίου, όταν ο Σολιώτης έριχνε την πρώτη τουφεκιά στους Τούρκους…
Ακολούθησαν συμπλοκές και μάχες με τους Ιταλούς και Γερμανούς αργότερα έξω από την Τέμενη, στο Κακό Χωριό, στην Ακράτα, στην Αράχωβα και αλλού περιορίζοντας το πλιάτσικο των κατακτητών και μεταφέροντάς τους τον τρόμο. Το δέντρο της λευτεριάς ποτίζεται με πολύ αίμα και πόνο,γιατί αρχίζουν οι πρώτες μεγάλες απώλειες. Ανάμεσα στους 106 εκτελεσθέντες από τους Ιταλούς στο Κούρνοβο της Λάρισας, ως αντίποινα για την ανατίναξη της ομώνυμης σήραγγας από τους αντάρτες, ήταν και 5 Αιγιώτες αιχμάλωτοι.

Γερμανοί αξιωματικοί και Αιγιώτες "φίλοι" τους στο λιμάνι.Πηγή:Βήμα της Αιγιαλείας-Φάνης Ζουρόπουλος 

Οι Γερμανοί μαζί με Ταγματασφαλίτες επιχειρούν το πρώτο μπλόκο στην Ελίκη την 1 Ιουλίου του ’43, προσδοκώντας να τρομοκρατήσουν, να συλλάβουν πατριώτες και να καταστρέψουν το χωριό, με πενιχρά γι΄αυτούς αποτελέσματα. 

Γερμανοί και Έλληνες συνεργάτες τους στην πλατεία Αγίας Λαύρας.Πηγή:Βήμα της Αιγιαλείας-Φάνης Ζουρόπουλος 

Οι Γερμανοί αναλαμβάνουν πλήρως την κατοχή του Αιγίου μετά από τη συνθηκολόγηση των Ιταλών, στις 8 Σεπτέμβρη του '43.Υποχρεώνουν σε καταναγκαστικά έργα άνδρες Αιγιώτες. Σε καθημερινή βάση πενήντα νέοι με αλφαβητική σειρά από το Δημοτολόγιο καλούνται για "αγγαρείες".Η λίστα αναρτάται καθημερινά μπροστά στο Δημαρχείο της πόλης.
(Το Δημαρχείο τότε βρισκόταν  μπροστά στην είσοδο των Υψηλών Αλωνίων επί της οδού Μητροπόλεως).
Συγκεντρώνουν όλο τον ιταλικό οπλισμό στο 2^ο Δημοτικό Σχολείο Αιγίου και εκτελούν δυο Αιγιώτες, τους αδελφούς Γρίπη, που προσπαθούν να πάρουν αποθηκευμένα είδη. Κατόπιν ανατινάζονται μέσα στην  πόλη τα πυρομαχικά - μάλλον από ανάφλεξη, προκαλώντας καταστροφές σε σπίτια και το θάνατο αρκετών Γερμανών της φρουράς.Το 2ο Δημοτικό Σχολείο έπαθε πολλές ζημιές που αποκαταστάθηκαν το 1950.
Οι Αιγιώτες πραγματοποιούν μεγάλο συλλαλητήριο στην πλατεία Αγίας Λαύρας στις 22 Οκτωβρίου 1943 με αίτημα την τροφοδοσία της αγοράς με τρόφιμα.Οι Γερμανοί επιτρέπουν τη συγκέντρωση,έχοντας και τα πολυβόλα τους στις στέγες έτοιμα για κάθε ενδεχόμενο.

 Στις 28 Οκτωβρίου, μεσημέρι του ΄43, οι Γερμανοί με τον περιβόητο Κόντραντ Ντέντερ ή Τένερ επιχειρούν μπλόκο στο κέντρο της πόλης του Αιγίου. Συλλαμβάνουν εξήντα άνδρες και εκτελούν έναν. Από το Αίγιο ξεκίνησε η μια από τις τρεις γερμανικές ομάδες για να πραγματοποιήσουν το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων, το Δεκέμβρη του ΄43. Μετά τη σφαγή πυρπόλησαν το χωριό της Φτέρης, γυρίζοντας στο Αίγιο.
Όταν μαθεύτηκε το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων, επικράτησε αναταραχή και αγωνία στο Αίγιο.Το ίδιο βράδυ, στις 13 Δεκεμβρίου 1943, οι αντάρτες σκότωσαν ένα Γερμανό αξιωματικό στη γέφυρα του Σελινούντα έξω από την Κρόκοβα.
Το επόμενο πρωί εκτελέστηκαν δέκα Έλληνες,επτά Αιγιώτες και τρεις Ξυλοκαστρίτες που είχαν αιχμαλωτιστεί από τη Γκεστάπο. Τάφηκαν σε δυο ομαδικούς τάφους στα πευκάκια πίσω από το 1ο Γυμνάσιο.Μετά την απελευθέρωση οι σοροί αποδόθηκαν στις οικογένειές τους.

Το μνημείο των πέντε εκτελεσθέντων στην πλατεία.Φωτο:Κων.Μεσάζος

Το ξημέρωμα της 22ας Ιανουαρίου του 1944, έντρομοι οι κάτοικοι του Αιγίου βλέπουν πέντε πατριώτες κρεμασμένους στα δέντρα της πλατείας Αγίας Λαύρας για λόγους αντιποίνων και εκφοβισμού από τους Γερμανούς - Κλικ εδώ.
Την επόμενη ημέρα,στις 23 Ιανουαρίου 1944, ενώ το αίμα των πέντε Ελλήνων ήταν νωπό, οι Γερμανοί κρέμασαν στον ίδιο χώρο τον Ιταλό αξιωματικό Κορουμπία Ατίλιο ο οποίος μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας είχε προσχωρήσει σε μια μικρή ανταρτική ελληνική ομάδα της περιοχής των Καλαβρύτων.Προδόθηκε, συνελήφθη, βασανίστηκε και εκτελέστηκε...
Τα μεσάνυχτα της 19^ης Φεβρουαρίου πάνοπλοι Γερμανοί πηγαίνοντας από σπίτι σε σπίτι, συλλαμβάνουν 200 Αιγιώτες και Αιγιώτισσες που κρατήθηκαν στο Αμφιθέατρο του Γυμνασίου. Τριάντα από αυτούς με καμιόνια οδηγήθηκαν στην έπαυλη Λυμπερόπουλου-χώρος κράτησης ομήρων-στην Πάτρα.

Εκτελέσεις...εκτελέσεις....εκτελέσεις αθώων πατριωτών

 Από τον προδοτικό κατάλογο είκοσι εννέα ονομάτων Αιγιαλέων που είχε στα χέρια της η Γκεστάπο, είχαν συλληφθεί οι είκοσι, κατηγορούμενοι για συμμετοχή στην αντίσταση. Τα ξημερώματα της 23^ης Φεβρουαρίου, 18 Αιγιώτες εκτελούνται - Κλικ. Ανάμεσά τους ο νεαρός ποιητής Γιάννης Βαλσαμίδης και ο ιερέας των Εισοδίων, ιστορικός συγγραφέας, Θεόδωρος Παπαγεωργίου από την Κουνινά - Κλικ. Όμως οι νίκες των συμμάχων και η αντίσταση στον κατακτητή θέριευαν.

Οι "κλουβίτες" της Κατοχής.Πηγή:foroline.gr

 Η απελευθέρωση των κρατουμένων της κλούβας-Kλικ στο Κράθιο και στον Ψαθόπυργο, των 29 Εβραίων στο σιδηροδρομικό σταθμό του Αιγίου και δεκάδες σαμποτάζ στις γραμμές του τρένου και στην εθνική οδό,οι ενέδρες στα ορεινά, κλονίζουν το Γερμανό κατακτητή που δεν αισθάνεται πουθενά ασφαλής.

Το πλακάκι με τη δική του ιστορία.Πηγή Proti on line

 Σήμερα, μπροστά στο χρυσοχοείο Μουζακίτη, υπάρχει η πλάκα του πεζοδρομίου της Μητροπόλεως, καλυμμένη με τζάμι για να θυμίζει την αποτυχημένη, γενναία απόπειρα 4 ανταρτών, να σκοτώσουν με χειροβομβίδα τον διοικητή των Ες Ες του Αιγίου Τένερ, τον Ιούνιο του 1944.Ο Νίκος Μητρόπουλος ήταν αυτός που έριξε τη χειροβομβίδα.Ο Τένερ γλίτωσε με λίγους μώλωπες αλλά σκοτώθηκε ένας δωδεκάχρονος Αιγιώτης που περνούσε τυχαία στο δρόμο.Τον επόμενο μήνα σε μπλόκο των Γερμανών στο Αίγιο πιάστηκε ο Μητρόπουλος και εκτελέστηκε επιτόπου!
Οι Γερμανοί έφυγαν από το Αίγιο στις 18 Σεπτέμβρη του ίδιου έτους, παίρνοντας ότι μπορούσαν μαζί τους το μεσημέρι από το λιμάνι του Αιγίου, μαζί με είκοσι περίπου ομήρους και το απόγευμα από την Κομαντατούρ,που στεγαζόταν δίπλα στο παλιό 4^ο Δημοτικό Σχολείο, κατευθυνόμενοι προς την Πάτρα.Προτού αποχωρήσουν από το λιμάνι - από εκεί είχαν φύγει το 1821 και οι Τούρκοι - έκαψαν μια από τις σταφιδαποθήκες του Ανδρέα Κουνινιώτη όπου είχαν συγκεντρώσει εφόδια και πυρομαχικά για να μην πέσουν στα χέρια των ανταρτών.

17 Σεπτεμβρίου 1944.Η τελευταία φωτογραφία- τραβηγμένη από το Σπύρο Γιαννακόπουλο που διέφυγε της ομηρείας-των Γερμανών που αποχωρούν ηττημένοι από το λιμάνι του Αιγίου.

Τιμή και δόξα στους αθάνατους νεκρούς του έπους του ’40 της Κατοχής και της Αντίστασης.

Τιμή και δόξα σ’ αυτούς που αγωνίστηκαν και αγωνίζονται για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια.

Τιμή και δόξα σ’ αυτούς που αντιστάθηκαν και αντιστέκονται.

πηγές: Η Αιγιάλεια στην Κατοχή και στην Αντίσταση 1941-  1944, Μπιναρδόπουλου,  Ρούπα, Χλιάπα

          Εφημερίδα:Το Βήμα της Αιγιάλειας,Φάνης Ζουρόπουλος

          http://www.thebest.gr/news/index/viewStory/148205,Φάνης Ζουρόπουλος
          www.foroline.gr