ΤΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ

Τα αριθμητικά είναι λέξεις που φανερώνουν αριθμούς και διακρίνονται σε αριθμητικά ουσιαστικά και αριθμητικά επίθετα.

Α.Τα αριθμητικά ουσιαστικά είναι περιληπτικά ουσιαστικά που φανερώνουν ένα πλήθος ανθρώπων ,ζώων, πραγμάτων. Έχουν καταλήξεις –άδα και –αριά. Π.χ.

• Αγόρασα μια δωδεκάδα αβγά.
• Στο δρόμο έπαιζαν καμιά δεκαριά παιδιά.

Β.Τα επίθετα που φανερώνουν αριθμούς λέγονται αριθμητικά. 

Τα αριθμητικά επίθετα ανάλογα με τη σημασία τους χωρίζονται σε απόλυτα, τακτικά, πολλαπλασιαστικά και αναλογικά αριθμητικά.

Απόλυτα Αριθμητικά

Τα απόλυτα αριθμητικά φανερώνουν ένα συγκεκριμένο πλήθος από πρόσωπα, ζώα ή πράγματα. Π.χ.: δύο ποδήλατα, επτά μολύβια, δεκατρία βιβλία

Τακτικά Αριθμητικά 

Τα τακτικά αριθμητικά επίθετα φανερώνουν τη σειρά, δηλαδή τη θέση που έχει το ουσιαστικό για το οποίο γίνεται λόγος. Π.χ.:

• Ο Γιάννης ήρθε πρώτος στον αγώνα στίβου.

• Το βιβλίο που ψάχνεις είναι στο τρίτο ράφι.

• Μένω στον πέμπτο όροφο της πολυκατοικίας.

 

Πίνακας απόλυτων και τακτικών αριθμητικών

Αριθμοί	Απόλυτα Αριθμητικά	Τακτικά Αριθμητικά
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 30 40 50 60 70 80 90 100 101 102 200 300 400 500 600 700 800 900 1.000 2.000	ένας, μία (μια), ένα δύο τρία τέσσερις, τέσσερα πέντε έξι εφτά, (επτά) οχτώ (οκτώ) εννέα, εννιά δέκα έντεκα δώδεκα δεκατρείς, δεκατρία δεκατέσσερις, δεκαπέντε δεκαέξι (δεκάξι) δεκαεφτά (δεκαεπτά) δεκαοχτώ δεκαεννέα  είκοσι είκοσι ένας, -α, -α είκοσι δύο τριάντα σαράντα πενήντα εξήντα εβδομήντα ογδόντα ενενήντα εκατό εκατόν ένα, εκατόν δύο διακόσιοι, -ες, -α τριακόσιοι, -ες, -α τετρακόσιοι, -ες, -α πεντακόσιοι, -ες, -α εξακόσιοι, -ες, -α εφτακόσιοι, -ες, -α οχτακόσιοι, -ες, -α εννιακόσιοι, -ες, -α χίλιοι, χίλιες, χίλια δύο χιλιάδες	πρώτος,-η,-ο δεύτερος,-η,-ο τρίτος,-η,-ο τέταρτος,-η,-ο πέμπτος,-η,-ο έκτος,-η, -ο έβδομος, -η,ο όγδοος, -η,ο ένατος,η,ο δέκατος,η,ο ενδέκατος,η,ο δωδέκατος,η,ο δέκατος τρίτος,η,ο δέκατος τέταρτος δέκατος πέμπτος δέκατος έκτος,η,ο δέκατος έβδομος, δέκατος όγδοος δέκατος ένατος,η,ο εικοστός,ή,ό εικοστός πρώτος εικοστόςδεύτερος τριακοστός,ή,ό τεσσαρακοστός,ή,ό πεντηκοστός,ή,ό εξηκοστός,ή,ό εβδομηκοστός,ή,ό ογδοηκοστός,ή,ό ενενηκοστός,ή,ό εκατοστός,-ή, ό εκατοστός πρώτος εκατοστός δεύτερος διακοσιοστός,ή,ό τριακοσιοστός,ή,ό τετρακοσιοστός,ή,ό πεντακοσιοστός,ή,ό εξακοσιοστός,ή,ό εφτακοσιοστός,ή,ό οχτακοσιοστός,ή,ό εννιακοσιοστός,ή,ό χιλιοστός,ή,ό δισχιλιοστός,ή,ό

Ο ρ θ ο γ ρ α φ ί α - Π ρ ο σ ο χ ή:

Τα απόλυτα αριθμητικά από το 13 ως το 19 γράφονται με μία λέξη. πχ: δεκατρία, δεκαέξι
Τα τακτικά αριθμητικά ως τον 12ο γράφονται με μια λέξη.π.χ.δωδέκατος-η,-ο αλλά: δέκατος τρίτος,-η,-ο.

Το απόλυτο αριθμητικό εννέα (εννιά) γράφεται με δύο -ν-, καθώς και όλες οι λέξεις που περιέχουν μέσα τους ολόκληρη τη λέξη εννέα (εννιά). π.χ: δεκαεννέα, εννιακόσια, εννιακοσιοστός.

 Εξαιρούνται και γράφονται με ένα -ν- τα αριθμητικά ένατος, ενενήντα, ενενηκοστός.

  

Πολλαπλασιαστικά  Αριθμητικά 

Τα πολλαπλασιαστικά αριθμητικά επίθετα φανερώνουν από πόσα μέρη αποτελείται κάτι, και έχουν κατάληξη –πλός,-πλή,-πλό. Π.χ.:

• Πέτυχε γκολ με διπλή προσπάθεια.
• Έκανε κρύο και σκεπάστηκε με τρίδιπλη κουβέρτα.

Αναλογικά   Αριθμητικά 

Τα αναλογικά αριθμητικά επίθετα φανερώνουν  πόσες φορές μεγαλύτερο είναι κάτι από ένα άλλο και έχουν κατάληξη -πλάσιος,-πλάσια,-πλάσιο. Π.χ.:

• Με το ποδήλατο κάλυψε τριπλάσια απόσταση.

• Η παραγωγή κρασιού είναι φέτος διπλάσια από την περυσινή.

ΝΕΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ:Δες στη σελ. 129-Τι να θυμάμαι για τα αριθμητικά.Θεωρία και Ορθογραφία.

ΕΡΓΑΣΙΑ

Στο τετράδιο Γραμματικής-Συντακτικού γράψε μια πρόταση για κάθε είδος αριθμητικού επιθέτου και αριθμητικού ουσιαστικού.(Έξι προτάσεις)